Tuesday, April 29, 2008

NGUDO YA NDOVHEDZO YA MU-KRISTO

1744 - Venda

Darrel Malcom

Tshidzo yo fhiwaho muthu nga Yesu Kristo i wanwa nga lutendo lu bvaho khae. (Vha-Roma 1:16; Mishumo ya Vhaapostola 16:30,31). Izwi a si zwine ri nga zwi wana kana u zwi shumela, Fhedzi zwo itwa uri zwi vhe hone kha rine nga lufuno na tshilidzi tsha Mudzimu. (VhaEfesa 2:8,9). Ri fanela u tanganedza uri ri vhaita-zwivhi, na uri nga Vhutshilo hawe, zwivhi zwa lufu na u vuwa vhafuni,Yesu Kristo o da u ri tshidza. Ro tshidzwa nga u sumbedza lutendo khae.

Fhedzi lutendo lu toda u phadaladzwa. Arali no tenda uri tshifhato tshe na vha ni khatsho, tsho vha tshi tshi khou swa, ni do vhidzelela nga u tavhanya. Hone vhothe vho tanganedzaho dzina lawe vha vha vhana vha Mudzimu (Yohane 1:12; Nzumbululo 3:20), uri hu vhe na lutendo luswa.

Kha Testamente ntswa ri guda uri vhatendi vha zwino vha sumba lutendo lwavho kha Yesu nga u rembuluwa (Mishumo ya Vhaapostola 2:38; 26:20), nga u toda u shandula vhutshilo havho nga u humbela kha Mudzimu. Vho divhadza lutendo nga u tanziela (VhaRoma 10:10; Mateo 10:32,33) phanda ha vhatendi vhothe na shango. Vho divhadza ulu lutendo nga u tavhanya ndovhedzoni (Mishumo ya Vhaapostola 2:41; 8:36-39; 16:31-34).

Testamente ntswa i amba nga ha ndovhedzo u fhira ka-dana. Ane a diimisela nga ha u tevhela Kristo, u fanela u Pfesesa nga ndovhedzo ya tshi-Kristo. A si Manwalo othe a Testamente ntswa o dzheniswaho kha pfunzo i yi (zwi re ngomu zwi do vha nea zwothe, fhedzi izwi zwo luga kha u pfesesa uku).

Manwalwa a nga talutshedzwa vhukhwine nga u vhala kha ipfi (fhungo line la da phanda). Uri zwi ambe zwi pfalaho. Bugu iyi yo shandulwa nga zwigwada zwavhaswa. Pfunzo iyi i fanela u gudwa hu tshi tevhedzwa Ndovhedzo ya MuKristo. U vhumbiwa na zwine ya amba nga ha nyito ya ndovhedzo, na zwe zwa bveledzwa kha ndovhedzo ya Mu-Kristo.

Zwino vhalani nga thabelo ni fhindule mbudziso inwe na inwe nga vhudipfi hanu, ni tendele Mudzimu a ni funze nga Ipfi Lawe.

Mateo 3:13-17. Misi iyo Yesu a tuwa Galilea ada mulamboni wa Yorodane ha Yohane uri a lovhedzwe nga ene. Yohane a hana, ari, "Ndi nne ndo fanelaho U lovhedzwa nga iwe, Huno iwe u da ha nne hani? Yesu ari: A fha litsha u hana, zwo ri fanela u vuledza zwo lugaho zwothe ngauralo. Ndi hone a tshi tenda. Ha ri Yesu o lovhedzwa, a kha di ri u bva madini Litadulu la vulea, a vhona muya wa Mudzimu u tshi tsa vhunga liivha u tshi da kha ene; Ha pfala ipfi li bvaho tadulu la ri: "Ndi ene murwa-mufunwa wanga uyu, ane nda mu takalela." (Vhalani Marko 1:9-11; Luka 3:21,22; Yohane 1:29-34).

Ndi ngani Yesu a tshi ri u toda u lovhedzwa?

Ndi zwifhio zwivhili zwa ndeme zwo iteaho nga tshifhinga tsha Ndovhedzo ya Yesu?

Ndi ngani Yohane o lovhedza mulamboni wa Yordane? (Yohane 3:23).

Mateo 28:20. Huno Yesu a da ha vhone a amba navho ari: "Ndo newa maanda othe ngei tadulu na fhano fhasi. Iyani-ha ni ite vhathu vhothe vhafunziwa nga u vha lovhedza dzinani la khotsi na la Murwa na la Muya-Mukhethwa." Ni vha funze u ita zwothe zwe nda ni laya. "Huno vhonani, ndi na inwi misi yothe u swika vhufheloni ha lifhasi."

Maanda othe ngei tadulu na fhano fhasi o newa nnyi?

Kha mafhungo aya, ndi mini zwi daho phanda ha ndovhedzo?

Ndovhedzo i fanela u itwa nga madzina a nnyi?

Hu da mini nga murahuha ndovhedzo ya vharunwa (Vha Kristo)?

Ndi lifhio fulufhelo li no tshimbila na mulayo uyu?

Marko 16:15,16. A amba navho ari: "Iyani mashangoni othe, ni huwelele mafhungo-madifha kha zwivhumbwa zwothe. O tendaho a lovhedzwa, u do tshidzwa; a so ngo tendaho u do latwa."

Mulaedza uyu u funzwa vhafhio?

Kha mafhungo a ya ndi mini zwi no da phanda ha ndovhedzo?

Nyeletshedzo ndi ifhio kha vha sa tendi kha Yesu?

O tendaho a lovhedzwa u fulufhedziswa mini?

Mishumo ya Vhaapostola 2:36-41. (Petro o funza ari), "Zwino lushaka lwothe lwa Israele nga lu zwi pfesese zwauri Yesu onoyo we na mu Vhamba: Mudzimu o mu ita uri a vhe Murena, a vhe Kristo. Ha ri vha tshi pfa ayo mafhungo a vha thavha dzimbilu, vha amba na Petro na vhanwe Vhaapostola vha ri: "Vhanna vha hashu! Ri do ita hani?" Petro a amba navho ari: "Shandukani nothe ni lovhedzwe dzinani la Yesu Kristo, hu vhe u hangwelwa zwivhi, ndi hone ni tshi do tanganedza tshifhiwa tsha Muya-Mukhethwa. Ngauri zwo ambelwa vhoinwi na vhana vhanu na vhothe vha re kule, vhane Murena Mudzimu washu a do vha vhidza. A vha rovhedza nga manwe manzhi a vha Kwengweledza ari: "Idani ni tshidzwe ni bve kha ulu lushaka lu sa divhalei." Hu no vho tanganedzaho mafhungo vha tshi zwi funa, vha da vha lovhedzwa Duvha ilo ha tanganedzwa vhathu vhane tshivhalo tshavho tsha toda u vha madana a mahumi mararu.

Hu da mini phanda ha ndovhedzo?

Vha lovhedzwa nga dzina la nnyi?

Zwivhili zwe vha pfi vha lovhedzelwa zwone ndi zwifhio?

Ndi vhafhio vho fulufhedziswaho? Naa inwi ni Khavho?

Mishumo ya Vhaapostola 8:5, 12. (Vhalani Mishumo ya Vhaapostola 8:4-13). "Filipo a tsela kha munwe mudi wa la Samaria, a vha funza mafhungo a Kristo. Vhathu vha hone, zwe Filipo a amba vha zwi thetshelesa mbilu i nthihi vha zwi funa, vha vhona vhutolo he a ita. Ngauri mimuya mivhi yo vha i tshi pandelwa kha vhanzhi vho dzhenwaho nga yone, ya bva i tshi zhamba nga ipfi lihulu, na vhanzhi vho omaho mirado na vha zwihole vha fhodzwa."

Mulaedza wo funzwaho Vhasamaria ndi u fhio?

Nga murahu ha u tenda mulaedza, Vhasamaria vho ita mini?

Mishumo ya Vhaapostola 8:34-39. (Vhalani na Mishumo ya Vhaapostola 8:26-39). Ila nduna ya amba na Filipo ya ri: "Ndi a u humbela, Muporofita u amba nnyi a tshi ralo? Ndi u di amba, kana ndi u amba munwe? Ndi he Filipo a thoma u amba a thoma nga manwalo eneo, a mu funza mafhungo madifha a Yesu. Vha tshi khou tshimbila vho fara ndila vha swika mulamboni. Nduna yari: "Vhona, madi ngea; tshi dzivhisaho ndi tshi lovhedzwa tshi nga vha mini? Filipo ari: "Arali u tshi tenda nga mbilu yothe, zwi nga di itwa. Nduna yari: "Ndi a tenda zwauri Yesu Kristo ndi murwa wa Mudzimu." A imisa goloi, vha tsela madini vhe vhavhili, Filipo na nduna, a i lovhedza, vha tshi khou bva madini, muya wa Murena a tusa Filipo, nduna i si tsha mu vhona. Hone a fara ndila yawe o takala.

Mulaedza wo funzwaho nga Filipo ndi u fhio?

Nduna yo sumba hani lutendo nga maipfi?

Nduna yo sumba lutendo lwayo nga u ita mini?

Ndi ndovhedzo-de i no ambiwa nga hayo kha Bugu ino?

Nduna yo di pfa hani nga murahu ha musi yo lovhedzwa?

(Muya wo vha u na maanda nga iyi ndila (8:29) fhedzi u tevhedza ndovhedzo vho "vha madini". (Vhalani Mishumo ya Vhaapostola 10:44-48).

Mishumo ya Vhaapostola 16:29-34. (Vhalani Mishumo ya Vhaapostola 16:16-28). Uyu muthu a humbela luvhone, a gidima a dzhena, a thoma u tetemela, a losha Paulo na Silasi. A vha bvisa Khothoni ari: "Vhane vhanga, ndi do ita hani uri ndi tshidzwe? Vhone vha ri: "Tenda Murena Yesu Kristo, ndi hone u tshi do tshidzwa na vha nndu yau." Vha mu vhudza mafhungo a Murena na vhothe vha nduni yawe. Ene a vha isa ha hawe nga tshifhinga tshenetsho tsha vhusiku, a vha tanzwa dzila thamu, a lovhedzwa na vhothe vha muta wawe." A dzhena navho nduni yawe a vha dzudza vhuleloni; Huno ene na vha nndu yawe vha takala nge vha tenda Murena."

Paulo na Silasi vho vhudza mini uyo muthu musi a tshi vhudzisa uri, "Naa ndi nga ita hani uri ndi tshidzwe?"

Mulaedza wo fhiwaho uyo muthu na vha nduni yawe ndi ufhio?

Uyo muthu o sumba hani u shanduka (u shanduka ha mbilu na mishumo) kha Paulo na Silasi?

Tshe tsha ita uri uyo muthu na vha nduni yawe vha takale ndi tshifhio?

Uyo muthu o lovhedzwa nga murahu ha tshifhinga tshingafhani, nga murahu ha musi ene na vhothe vha nduni yawe vho tenda?

Mishumo ya Vhaapostola 2:10,16 (I fanyiseni na Mishumo ya Vhaapostola 9:1-19; 22:1-16; 26:9-20).

Huno nne nda ri: "Murena, ndi do ita hani? Huno zwino u kha di tima-tima ni. Takuwa u lovhedzwe, u tanzwiwe zwivhi zwau, u rabele dzina la Murena."

Paulo o vhudzwa zwauri a ite mini?

Mbuelo ya u lovhedzwa ndi ifhio?

Zwi amba mini u vhidza dzina lawe?

VhaRoma 6:3-7. Kani a ni zwi divhi zwauri rothe ro lovhedzwa kha Kristo Yesu ro lovhedzwa lufuni lwawe naa? Zwino ro switwa-ha nae nga u lovhedzwa lufuni, uri vhunga Kristo o vuswa vhafuni nga lupenyo lwa khotsi na rine-vho ri tshimbile kutshilele kuswa. Ngauri a rali ro badakanyiwa nae (Kristo) nga u fa ra nga Ene, na u dzamuluwa ri do badakana nae. "Nga ri zwi divhe uri muthu mulala washu o vhambiwa-vho, hu tshi pfi muvhili wa zwivhi u lovhe, ri si tsha do shumela zwivhi. Ngauri o faho itali o landulwa kha zwivhi."

(Ngauri ndovhedzo i lufuni lwawe. O vhambiwa tshifhambanoni. fanyisani na Yohane 19:34; VhaKolosa 1:19,20; 1 Petro 1:18,19).

Ri sumbedza hani nga kuitele kwa ndovhedzo, u switwa na u dzamuluwa vhafuni?

(Zwi naka hani muthu a tshi lovhedzwa, zwi fana na lufu, na u switwa na u dzamuluwa.)

Ni a humbula nga ha kunwe kuitele kune kwa fana na izwi?

VhaKolosa 2:12,13 ..."Zwino ha ro switwa nae ndovhedzoni ra dzamuluwa nae nga lutendo lwau na nga maanda a Mudzimu o mu vusaho vhafuni. Musi no fa zwivhini zwanu, Mudzimu o ita uri ni tshile na Kristo Yesu. O ri hangwela zwivhi zwashu.

Ndi ndovhedzo-de i no sumba uri ro switwa na u dzamuluwa nae?

Ho itea mini kha zwivhi zwashu musi ro tshila na Kristo?"

Kha ndovhedzo ri switwa ra dzamuluwa nae, zwi sumbedza zwine zwa itea kha rine nga muya "Musi no fa zwivhini na Mudzimu u a ni tshidza kha Kristo."

VhaGalata 3:27 (26-28) ...Ngauri nothe no lovhedzwaho kha Kristo no ambara Kristo.

Vho lovhedzwaho kha Kristo vho fulufhedziswa mini?

1 Petro 3:21 ... Tshifanyiso tsha zwenezwo na zwino tshi khou ni tshidza, ndi amba ndovhedzo, ine i si vhe u kupula tshika ya namani, tshayo ndi u humbela luvalo lwa vhudi Mudzimuni, nga u dzamuluwa ha Yesu Kristo.

U ya nga aya mafhungo, inwe mbuelo ya ndovhedzo ndi ifhio?

Izwi zwi a funza uri u ya kha kuitele kwa ndovhedzo zwo luga? Ndi ngani kana ndi ngani zwi so ngo ralo?

A rali ri tshi dipfa ri na mulandu kha u sa ita zwine ra zwi ita kana u ita zwi sa todei. Ri zwi wana hani uri ndi zwa vhudi? Zwi kwamana hani na mafhungo aya?

U lovhedzwa hafhu: Mishumo ya Vhaapostola 19:3-5 (1-7). Ene ari: "No lovhedzwa nga mini? Vhone vhari: Nga ndovhedzo ya Yohane. Paulo ari: Yohane o lovhedza nga ndovhedzo ya uri vhathu vha shanduke, a vhudza vhathu ari, vha tende uyo ane a do mu sala murahu, a tshi amba Yesu; ari vha tende zwauri ndi ene Kristo. Vha tshi pfa Paulo a tshi ralo vha lovhedzwa dzinani la Murena Yesu."

(Iyi ndi yone ndovhololo ya ndovhedzo kha Testamente ntswa. Kuitele kwa ndovhedzo yo fhiraho kwo vha ku kwone, fhedzi kwo vha kwo khakhea.)

Izwi zwi sumba uri muthu u tea u lovhedzwa hafhu arali kuitele kwa ndovhedzo ya tshifhinga tsho fhelaho kwo vha ku si kwone? Ndi ngani? Ndi ngani zwi so ngo ralo?

MAFHUNGO NGA U PFUFHIFHADZA:

Testamente ntswa yo nwalwa nga tshiGirika. U vhala zwine maipfi a amba nga tshiGirika zwi thusa u pfesesa zwe Yesu na Vhaapostola vha funza nga ha ndovhedzo.

Ipfi la tshigirika zwi amba u shasha. Lo shumiswa kha Testamente ntswa u shuluwa ha malofha na milora. (VhaHeberu 9:13,19,20). Hu si nga ndovhedzo.

Ipfi ili la tshiGirika li amba u "shela". Lo shumiswa hunzhi kha Testamente ntswa. Mateo 26:7 - Mushonga; Luka 10:34 - mapfura na veine; Mishumo ya Vhaapostola 2:17,18 - muya na zwinwe vho; fhedzi a zwo ngo shumiswa kha ndovhedzo.

Ipfi la tshiGirika line la amba ndovhedzo lo tou shandulwa la vha kha luisimane. Nga luvenda zwi amba u "mbwandamedzwa". u dzheniswa fhasi-fhasi madini na u bviswa hafhu." U ya nga ha Expository Dictionary of New Testament Words nga W.E. Vine. Nyito ndi ndovhedzo, ndi ipfi li bvaho kha tshigirika, zwine zwa amba u dzheniswa fhasi-fhasi madini. W.E. Vine u talusa ndovhedzo sa yo shumiswaho kha maGirika sa tsumbo ya u pennda tshiambaro kana u kokodza madi nga u tuma phaiphi. Yesu na vhafunziwa vhawe vho shumisa ipfi mbwandamedza kana u dzhenisa fhasi-fhasi madini musi vha tshi amba nga ndovhedzo, kuitele kwo pfesesea nga ipfi lo shumiswaho kha luambo.

Zwe ra newa kha Testamente ntswa sa tshithu tshithihi ri tenda kha Yesu Kristo samusi e nwana wa Mudzimu, vho sumbedza ulu lutendo nga u rembuluwa kana u shanduka zwivhini. (Mishumo ya Vhaapostola 2:38; 26:20), nga u tanziela lutendo lwavho kha Yesu Kristo, (Mishumo ya Vhaapostola 8:37; VhaRoma 10:10), kha nyito ya ndovhedzo ya Mu-Kristo. Sa ofaho a bebwa hafhu kha Kristo. Ho vha na tshihumbudzo tsha uri Yesu o fa tshifhambanoni a tshi fela zwivhi zwashu, O switwa vhidani a vuwa vhafuni. Nyito ya ndovhedzo ya Mu-Kristo i sumbedza uri u toda u fa nae zwivhini u vha na mukovhe kha tshidzo madini vhunga Yesu o vuwa vhafuni. Madi o vha tshihumbudzo tsha u tanzwiwa. Vhunga malofha a Yesu Kristo o ri tshidza zwivhini. (Mateo 26:28) Ro lovhedzwa lufuni lwawe (VhaRoma 6:3) he malofha a shuluwa, Ndovhedzo ndi ndila ya uri Mudzimu a tanzwe zwivhi zwashu.

Ndi a ni humbela, humbulani zwe na guda kha iyi bugu ni vhone arali no lovhedzwa sa Testamente ntswa i tshi funza. Elelwani uri Yesu ori ri fanela u lovhedzwa. (Mateo 28:19; Marko 16:16) yo ri funza uri: "Arali ni tshi mpfuna, ni ite zwine milayo yanga ya zwi amba." (Yohane 14:15).

No comments: