NGUDA HANI BIVHILI

0673 - Venda

Wilson

"HANI" ri nga zwiambela kha dzimbekanyamushumo, mihumbulo, na thuso, kana maitele, ndivho na ndowendowe dzine dza vha Dzone. Mihumbulo yo fhambanaho i hone. Fhedzi ndivho i vha i tshifana: U pfesesa zwine Mudzimu a ri nea na u ri funza, na u shumisa zwine Bivhili kha khumbelo na u shudufhadza ene Mune. Kha ino bugu thukhu yashu ri nga si do guda nga ha mihumbulo sa nzulele na ndowendowe sa zwine zwa isa kha maitele one a isaho kha thalutshedzo yone ya vhukuma na u shumisa Bivhili.

Hone, milayo na mavhusele zwi nga si do ni shumela tshithu. Zwi thusa kha uri eleteledza kha matshilele ashu. Zwi ni eletshedza uri ni songo tutshela kule na ndila ine ya vha ya ngoho kha vhudavhidzano ho itelwaho u ambiwa nga vhathu.

Mihumbulo ine ri nga thoma ngayo:

1. Difheni tshifhinga tsha u guda; Tshivheeni kha mbekanya mushumo ya afho hu sa todei zwithu zwi sina mushumo.

2. Lugiselani fhethu. Zwi thusa uri ni wane fhethu hune muvhili wanu wa takalela hone na u wana fhethu hune muthu a nga guda hone a tshiya phanda.

3. Lanani zwi shumiswa. Fhendani Bivhili ni kone u vhala. Nga tshifhinga tshenetsho u vhambedza dzinyambo zwivha zwa ndeme tshumisano ya maipfi zwi thusa kha u disa muhumbulo wone, wa vhukuma. U pfuma havho kha mihumbulo zwi sumbedza uri zwia vhonala zwa uri ndi ngoho kha mulingo.

Wanani Bivhili yo nwalwo nga dziphara. Tutshelani zwe zwa nwalwa kha vese ni nwale sa zwine zwa vha zwone kha phara.

Arale ni tshi shumisa munwe muthu sa zwinezwi, Ivhani na vhutali ha u kona u divha uri phara ya vhukuma yo thoma ngafhi. Ni songo vhala vese sa tshipida tsho fhambanaho kha muhumbulo. Vhalani fhungo lotho, vhalani zwothe uri zwitangana hani na zwine zwavha kha mutaladzi u elana na zwe munwali a humbula zwone. Ni do wana zwauri huna mihumbulo minzhi yo khakheaho, ye ya itwa uri i vhe ya ndeme kha ndowendowe ya u toda u dzhiela ntha na u toda u shumisa vese hu songo sedzwa mutaladzi wa minwali kha zwe a humbula zwone kha iyo vese lune zwine a khou todou amba zwone zwo no tukufhadzwa.

Bivhili ndi thalutshedzo ine i nga thusa, nga tshinwe tshifhinga vhanwe vha a i pambusa. U vhambedza ha dzibugu nga muthu a si hune ha tou vha na ndeme. Bivhili pfarwa ndi yone ine ya nea vhathu thuso ya nea na vhutanzi. Kha bugu inwe na inwe ire kha Bivhili. Lune zwi a kona u engedza ndivho kha muvhali a zwi takalela a dovha a zwipfesesa.

4. Mishumo ire kha pulane; na i vhea kha mihumbulo mihulwane. Itani izwi nga mafulufula.

5. Nwali Manwalo. Wanani dzibugu dza u inwalela kana faila dza u zwi vhea, vheani, na u shumisa ayo manwalo kha ngudo dzashu.

6. Neani thodea dzothe dzo fhelelaho no di imsisela. Ivhani o thanyaho uri ni ime no khwatha.

7. Zwi elelweni nahone ni shumise zwe na guda.

8. Wanani ni lugise vhukhakhi vhunzhi he na guda.

9. Gudani no kuvhangana. Zwi a thusa u guda Bivhili na vhanwe vhatendi: Ri a kona u zwi pfesesa vhukhwine musi ri tshi amba ro kuvhangana na u thusa vhanwe kha u bvisela khagala zwine munwali a toda u amba zwone kha luambo lwawe. U takalela u thusana zwi kunifhadza Vhutendi uri vhu vhe ha vhudi khathihi na thuthuwedzo musi mishumo i si tsha pfesesiwa na u sa tendiwa. Mudzimu u fuma ri tshi guda na u bi dowedza pfunzo dzawe kha vhanwe vhathu.

Mihumbulo yone yone na mishumo yayo

1. U vha na lutamo lwa u toda u divha zwine Bivhile ya funza zwone.

2. Diimiseleni u wana tshiwe tshithu tshiwe tshithu tshiwe tsha pfesesea. Diimiseleni u guda na u shumisa zwine Mudzimu a ri nea zwone. Shumisani shutali hanu uri ni kone u vhona ngoho. Kuvhanganyani zwothe kha muhumbulo muthili na u dzhia dzimbuno dzi tshi vhumba u tandavhuwa ha ndivho.

3. Zwiiteni zwauri zwi dzule zwo ralo na u amba zwine zwa ambazwone. Na u amba zwine zwa toda u ambiwa. Ni nga vha no talifha arali ni tshi toda u divha zwauri Bivhili ndi Ipfi, la Mudzimu, fhedzi ri songo zwi dzhia zwauri u vhala hashu Bivhili ri a kona u divha vhungoho ha ipfi la Mudzimu, U hana zwine zwine ri si zwi tode na u hana u guda zwe ra vha ri sa zwi divhi u thomani. Ri nga si ambe uri Mudzimu ndi wa vhudi lini kana ndi ngafhi hune a si vhe wa vhudi. U fanela u ri vhudza.

4. Ivhani wa vhudiimiseli na u fhulufhedzea fhedzi izwo a zwi ambi uri ndi zwone zwone kha Bivhili zwine va amba zwone. Ri fanela u sa fhulufhela mihumbulo yashu u fhira zwine vhungoho ha muluedzawa Bivhili wa amba zwone.

5. Wanani dzimbuno no saathy u fvhea mihumbulo yani. Ni songo vhea nihumbulo na dovha na sedza maipfi na mafurase u itela uri a ambe zwine zwire mihumbulo yanu ya amba zwone.

6. Todani dziphindulo kha dzimbudziso dzi bvaho yone inc Bivhili, u fhulufhedzea kha u vhala. Ni songo pfesesa zwine zwa itwa nga sialala ngamaanda arali zwi tshi tikedzwa nga mulaedza mutuku we wa vhewa khavho.

7. Ivhani na fulufhelo la uri ndi zwa vhukuma, zwauri a ro ngo fanela u fhambana nga kuhumbulele na uri ri fanela uri ri pfane kha muhumbulo muthihi une inga pfesesea u itela uri bvelephanda na u vhala ri na phulufhelo la la u pfesesa na u zwi kuvhanganya fhethu huthihi.

8. Zwi aa tanganedzea zwauri ndi mulanga u bvaho ha mudzimu we ra newa newa wone, uri ri tshile ngawo, na uri ri tshile ngawo kha vhutshilo hashu sa ifa lashu la matshelo.

9. Divhani uri vhanwali vha Bvhili vha na zwine vha na zwine vha tsda u amba zwone mihumbuloni yavho zwine ra tea u zwi wana. Muthu munwe na munwe o tea u wana zwine munwali a toda u amba zwone, fhedzi a huna o tendelwaho u nea muhumbulo wawe wo fhambanaho na wa munwali. Zwine munwali a toda u amba zwone a zwi shanduki, naho u pfesesa hashu hu tshi nga vha ha ntha nyana, kana kushumisele kwa maipfi shandukisa a tshi bva kha Bivhili. (Kana zwine zwa khou ambiwa zwone) Zwi shadukiseni zwi tshi ya nga vhuthu vhane na khou amba navho. Zwenezwo khethani manwe maipfi ane a nga khwathisa zwine Mudzimu a toda u ri vhudza zwone.


THALUTSHEDZO YONE NDI IFHIO?

Ndi zwine munwali a toda u ri vhudza zwone. Muhumbulo washu Muhulwane ndi u wana zwa kho u toda u ambiwa muhumbuloni. Tsha mathomo, a ro ngo fanela u humbula nga ha lufuno lwashu, kana zwine ipfi la ri itela zwone, fhedzi u ita uri hu shumiswe luambo lwa munwali nga ndila yoteaho ine a amba vhungoho na u pfesesea. U talutshedza a si u bvisa zwidodombedza zwothe na u talu tshedza zwothe (a zwi zhandukiswi) ndi mini munwali a tshiri; i wana mulaedza u bvahokha rine. Ri tshi ya phanda na tsedzuluso mulaedza u a tamea nga murahu ha musi wo no vhalwa; hezwi zwi ri thusa uri ri vhe na ngoho ya uri ro vhalisa hani. Fhedzi utalutshedza, u amba nga thogomelo, ndi ndila i leluwaho kha u vhala zwa uhudi zwe zwa nwaalwa. Zwinzhi zwe zwa pfui ndi "u talutshedza Bivhili" a zwina tshifanyiso tsha ngoho kha zwine ra fanela u tenda khazwp. Vhathu vho lingedza u wana maidfi ane "a amba" zwo fhamba naho na zwe zwa nwalwa nga munwali. Vhanwe vhavho ndi vhathu vhe vha hana zwine zwa ambiwa nga Bivhili, vhari vhone vha fhira Mudzimu. Vha "talutshedza" mafhungo nga ndila ine zwi songa ambiwaho ngayo kha zwo bvelelaho vha tshi diita vhatali vhukuma, zwine zwa vha zwone zwine zwa fanela u humbulwa nga hazwo kha mafhungo a vhukuma, ri songo vha na ndavha na mafhungo a sina mushumo a vhanwali vha Bivhili. Heyi ndila ya "u talu tshedza" Ithoma a na u mbo di haniwa sa zwenezwo a na zwine zwa khou ambiwa, sa zwenezwo kha zwi lingedzwe u vhewa nga inwe ndila ine ya vha yone ya vhukuma.

Fhedzi huna vhanwe vhathu vhane vha tenda uri Bivhili i fhira zwothe shanzoni na uri ina maipfi o dzumbamaho khayo ane a amba nga luambo lwao. A si zwa vhukuma zwa u talutshedza nga u dzhia zwithu zwa nnda muthu a zwi fanyisa na zwi re kha dzi ndimana nthani ha uri hu wanwe mulaedza wa zwine munwali a toda u ri vhudza zwone nga maipfi awe.

Ringa talutshedza hani muhumbulo wa munwali?

Uri vhudza zwone nga maopfi awe, nga tshivhumbeo tsha mafhungo awe (Nga ndila ye a dzudzanya mafpfi awe nga yo wa uri ana vhushaka hani), na zwauri mitaladzi yawe. Techekana hani na zwine a amba. Hi nga khwinifhadza zwine ra humbula zwone kha mohumbulo yawe nga u divha uri zwine zwa khou bvelela kha tshiimo tshawe na uri zwine zwa vha na mushumo kana muhumbulo kha zwe a inwala. Hi nga lingedza u amba vhungoho ha ha mihumbulo yashu nga u vhambedza ndimana mmbili dzo fhambanaho - na kha zwinwe zwo ambiwaho kha manwe mafhungo are kha thoro nthahi nga muhumbulo muthihi.

Thalutshedzo yone ya vhukuma ndi ndi iyo yo lugelaho munwale, Muvhali o diimiselaho, ndi ngafhi he a vha e hone, kushumisele kwa maipfi, luambo lu re kha maipfi awe, zwe zwa itisa uri a humbule nga ndila yemenyo, zwine a si todane nazwo zwine a toda u ombedzela zwone kana zwine a sa tode u zwi ombedzela, vhunzhi ha Maiswalo are kha Bivhili. Musi vo no wana zwine zwa todou u ambiwa zwine zwa vha zwone na uri ro no vha na vhungoho ha uri zwi nga fanelana na uri ro no vha na vhungoho ha uri zwi nga fanelana zwavhudi uga ndila dzothe, vi wana vhudipfi ha uri zwe zwa talutshedzwa ndi zwone zwi todeaho, Ndi zwone zwone zwine va fanela u tenda uri ndi ngoho. Zwinwe na zwinwe zwine zwa talutshedzwa zwine zwi si vhe zwone a zwi fhulufhedzei.

U talutshedza ha u vhala nga vhuronwane mafhungo a munwali zwi fana na u tamba mutambo wa muhumbulo muthu "a tshi khou tevhela murangaphanda." Arali ri tshi tevhela ndila ya vhukuma ye a fara, ri kovvhekana vhudivhi hawe khayo. Arali ri tshi nga pambuwa. Kha ndila ya muhumbulo ye a ri itela yowe, ri rovha milayo va mutambo washu, ngauri u ita zwenezwo ri vha ri sa tsha kovhekana ndivho yawe. Hi fanela uri ri vhe vharangaphanda u fhirisa uri ri vhe vhatevheli vha fhulufhedzeaho. Musi ri ashi di bvisa nga rine vhane ndilani ya mihumbulo nthani ha uri ri tevhele ene, ri khou nwala mihumbulo yashu ri tshi kha mutatisano nac. I shumisa maipfi awe kha mihumbulo yashu u fhirisa zwine u amba zwone a zwongo luga, a zwi sumbi u vha na ndivho, a zwi sumbi u talifha na u luga. Lingedzani nga nungo dzothe uri ni songo bva vhutalani hawe. U divha murangaphanda na u divha zwithu zwe a a di tika ngazwo. Ni nga mutevhela vhukhwine.

Mihumbulo i thusaho na ndowendowe

1. Di lugiseleni u guda bugu. Wanani zwavhudi ndila ine i nga kona u divha uri yo inwalwa yo inwalwa nga nnyi? Kha nnyi? Lini? Ndivho khulwane ndi ifhio? Ifanela tshiimo tshifhio? Ndi kha mulanga u fhio kana ndi zwifhio zwine a toda uri vhudza nga ha mulanga wa Mudzimu.

2. Vhalani zwavhude nahone nga u tavhanya, ndi lone bufhu lihulwane kha bugu yothe ya amba zwone, u wana tshiitisi tshihulwane, mafhungo mahulwane nga u angaredza, u ombedzela mafhungo mahulwane na muhumbulo muhulwane nga vhudalo na u sumbedza uri munwali una zwifhio zwihulwane zwine a toda uri vhudza vhudza zwone.

3. Itani mavhala a nngwe a zwipida zwone zwihulwane na mutaladzi wa fhethu he zwa bvelela hone.

4. Vhalani tshipida uri ni wane mbudziso ine ya fanela u fhindulwa. Nwalani mbudzidziso dzila ni sedze phindulo dzothe dzine ni nga dzi wana. Sedzani maipfi othe, mafurase kana mihumbulo ine ya konda i pfesesea, u itela uri ni do kona i a sedza kha dzibugu dzothe dzo fhambanaho ni dovhe ni a sedze ni tshi ya phanda nga u vhola ni tevhele lua,bo nga ndila ine lwa vha ngayo lu fhungoni. Ni songo sedza maipfi ni sedze fhungo, naa zwi a fana zwine zwa amba zwone. Kuambele na maanda a ipfi zwi a kwamea ngamaanda nga ha u andana nga ha u fana na manwe maipfi, nga muhumbulo wa munwali nga tshifhinga tshithihi, na nga ha u fhambana ha zwine avha nazwo muhumbuloni kha tshinwe na tshinwe. Maipfi a fana na muthu o fhataho nndu yawe nga zwidina na mabulannga lune hong o tsha fhata nndu lune nndu yawe a i tsha vha tshithu; luambo lwone ndi tshifhato tshe tsha fhatwa zwavhudi hu u fhata nndu u fhirisa u fhata thavha. Munwali u humbula mini musi a tshi vhona zwithu zwo fhatoho maipgi awe zwi tshi vho sumbedza nga nga luambo lwe a lu shumisa. Kuvhonalele kwa mafhungo hu dovha ha sumbedza uri u di pfani nga udila iwe a khou amba nga hayo.

Sedzani mutaladzi une a khou humbula thethu huwe a khou humbula hone kha vhudipfi hawe. Vheani mihumbulo yanu kha mihangammbwa ya mafasitere e a ni vulela nga mafhungo na mitaladzi ya mihumbulo. Nthihi ya dzi ndondowe dza vhukuma kha u vhala bugu inwe na inwe kana tshipida tshi a bvisela khagala mavhala a nngwe ni nwale nga i pfufhifhadza mafurase a zwine zwa khou lingedza u ambiwa. Iyani phanda nga ha mavhala a nngwe ni tshi tansavhudza mafurase ane kha dziphara ni tshi amba zwothe zwe a amba kha muhumbulo muthihi na u zwi tikedza unga muhumbulo.

Litshani Bivhili i do talutshedze nga Bivhili. Tandavhudzani u pfesesa hanu ha maipfi nga u sedddza zwothe zwe a shumisa zwone na zwauri a amba mini kha Bivhili, sedzani uri zwifhambana hani kha dzi ndimana dzo fhambanaho, ni congo di vinisela uri ipfi li amba tshithu tshithihi tshifhinga tshothe. Tanganyani mihumbulo na wa dzinwe ndima dza fana na dzinwe dzine dza amba nga ha, tshithu tshithihi, ni vhone ni sa do shumisa ndimana ya muniwe muthu kha muhumbulo wanu na bvisa kha zwine a khou toda u amba zwone. Litshani ndimana i ambe zwine ya khou amba zwone na zwauri kha i dodze u pfesesa hashu kha nuito ine zwa khou bvelela ngayo. Kha ri dzule nga ndondowe, ri hule, na uri ri kowe u kondelela vhungoho kha mihumbulo na u pfesesa.