0615 - Tsonga
1. Xana rito "kereke" ri vula yini kutani hi leswi ri nga tirhisiwa hi kona eBibeleni?
A. Kuya hi rito ra xi Griki "ekklesia," laha rito ra Xinghezi ro vula kereke ri humaku kona, "Swi vula nhlengeletano leyi nga v'taniwa."
B. Ri tirhisiwe hi ndlela yo twisiseka ku vula nhlengeletano leyi nga vitaniwa hikwalaho ka xikongomelo Xin'wana. Leswi swi kombisiwe eka Mintirho 19:23-41. Rito "Ekklesia" ri tirhisi-we ko ringana ka nharhu, ni le ka vhese ya 32: "Kava loko, van'wana va huwelela swin'wana, hikuva nhlengeletano a yi endla Madzolonga." Laha rito, nhlengeletano, ri vula nhlengeletano ya Silversmiths na va vanuna va ntirho. La nguta vhese ya 25. Swi tlhele swi tirhisiwa na kambe eka vhese ya 39: "Kambe kungaku loko miri na rnhaka leyi mi yi tengaku, yi nga avanyisiwa enhlengeletanweni (ekklesia)." Leyi nga na mfanelo. Laha ri vula khoto ya.nawu. Ra vunharhu ri tirhisiwe eka vhese ya 41: "Loko a vulavurile, hlongole nhlengeletano (kumbe ekklesia)." Laha rito leri ri vula swo fana ni leswi ri vulaka swona eka vhese ya 32. Rito leri ri tlhele ri tirhisiwa nakambe eka Mintirho 7:38." Hi yena la nga yima enhlengeletanweni (ekklesia) ya le mananga, kun'we na ntsumi leyi nga vulavula na yena e ntshaveni ya Sinai, ni va kokwa va hina." Laha ri vula nhlengeletano ya vana va Israel, leyi nga vitaniwa hi Xikwembu eEgpta
C. Yesu u teke rito leri a ri tirhisa eka ntshungu kumbe nhlengeletano, a va vitana nhlengeletano ya yena kumbe "ekklesia". ya Yena, kumbe "kereke ya yena." Leswi swi kumeka eka Mateo 16:18. "Ehenhla ka ribye leri ndzi ta aka kereke (kumbe ekklesia)." Kumbe a vula leswi, "Ndzi ta vitana nhlengeletano yamina."
2. Xana i vamani swirho swa kereke eBibeleni?
Hikwano iava a va ponisiwile. Ku ponisiwa na ku va xirho xa kereke a swi famba swin'we eBibeleni. Leswi swi kumeka swiri nt'ryiso loko hi hlaya eka Mintirho 2:47 ... "Va ri karhi va dzunisa Xikwembu va tsakeriwa hi tiko hinkwaro. Kutani siku rin'wana na rin'wana Hosi yi engetela kereke hi vanhu lava ponisiweke." Kutani se ha swi vona leswaku vanhu a va ponisiwa hi nkarhi wa lowe, Hosi u engetefe vanhu lava ekerekeni. Mahungu ya hi byela leswaku vanhu a va ponisiwa Minkarhi hinkwayo, vanhu lava a va engeteriwa hi Hosi ekerekeni. Fananisa ni le ka Mintirho 5:14 na le ka va-Efesa 1:22-23 laha Mahungu ya ntiyiso hi nyikiweka kona.
3. I va mani swirho swo sungula swa kereke eBibeleni?
Nhlamulo levi twisisekaku i yin'we, hi leswaku, "vanhu lawo vo sungula ku ponisiwa." Eka buku ya Mintirho, eka ku avanyisa ka vumbirhi hi kuma vanhu vo sungula emísaveni hinkwayo, lava nga ponisiwa hikwalaho ka Matimba ya ngati ya Kriste eku kho-meriwa swidyoho swa vona (Mintirho 2:14-47). Laha hi kona laha Yesu a nga "vitana" ro sungula kereke ya yena, leyi a yi ri na vanhu va kwalamu ka magidi manharhu. Vanhu lava a va "vitaniwe" hi Kriste hi ku tirhisa vaapostola eku chumayela mahungu lamanene. Vanhu lava a va vitaneke a va ri "nhlengevetano ya yena." Kumbe kekereke ya yena hi ntiyiso lowu heleleke, va hlantswiwile hi ngati leyi nga halaka, masiku-nyana va nga si khuvuriwa, ku hava na un'we loyi a ta va eka Yesu swilo leswi swi nga si humelela, kutani hi nyikiwe nyiko leyi ya mahala exihambanweni.
Ku hlamula swivutiso leswi vekiweke hi ndlela yo twisiseka:
I va mani va vumbaka kereke leyi Yesu a nga yi vula?
Nhlamulo: i vaKriste.
I ncini lexi endlaka vaKriste leswaku va tiya?
Nhlamulo: Evangeli. Va-Roma 1:16 "Kunene andzina tingana ku vula Evangeli, hikuva i matimba ya Xikwembu yo ponisa mani na mani." 1 Vakorinto 15:1-2a. "Kambe Vamakwerhu, ndzi mi tsundzuxa Evangeli leyi ndzi tshamaka ndzi mi byela yona, leyi mi yi amukeleke, leyi mi tiyiseleke ka yona, loko mi yi hlayisahi laha ndzi mi byeleke ha kona."
Xana leswi ponisaka moya eka Evangeli hi swihi?
Nhlamulo: Rifu, ku laha, na ku pfuka ka Kriste. 1 Vakorinto 15:3-4. "Hikuva emahlweni ka swilo hinkwaswo, ndzi mi nyikile leswi ndzi swi amukeleke na mina, hi leswaku Yesu u fele swidyoho swa hinahi laha Matsalwa ya vulaka ha kona."
Xana mahungu lawa ya dyondzisiwe rihi ro sungula?
Nhlamulo: Hi siku ra Pentekosta e ntsindza wa Yerusalema, hlaya eka ku avanyisa ka vumbirhi ka timhaka ta Vaapostola,
Xana vanhu lava nga yingisa mahungu lawa va vuyi va ma
amukela va ve yini xana?
Nhlamulo: Va ve va Kriste vo sungula emisaveni hinkwayo.
Va endle nhlengeletano, Xana va Kriste lava a va huma kwihi?
Nhlamulo: Hi lava Yesu a nga tshama a tshembisa leswaku va ta va kona eka Mateo 16:18.
4. Xana a ku laveka yini leswaku munhu a ponisiwa kumbe kuva rirho eka kekeke eBibeleni?
A. Va twile evangeli. Mintirho 2:14-37: "Ku tani loko va twa leswi ..."
B. Va tshembhile evangeli. Mintirho 2:37b "Vatlhavekile etimbilwini ta vona."
C. Va byeriwile leswaku va hundzuka eswidyohweni swa vona. Mintirho 2:38a "hundzuka"
D. Vapfumeri hinkwavo a va fanele va tivula swidyoho swa vona ku va na ripfumelo. Va-Roma 10:9-10. "Hikuva loko u vula hi nomu wa wena ," leswaku Yesu i Hosi, ni loko a pfumela ambilwini ya wena, leswaku Xikwembu xi n'wipfuxile ekufeni, hikuva munhu u kuma ku lulama hi ku pfumela ka mbilu ya yena, kutani u kuma ku ponisiwa hi ku vula hi nomu."
E. Va byeriwe leswaku va khuvuriwa leswaku va ta khomeriwa swidyoho swa vona leswaku va ta kuma nyiko ku nga Moya lowo kwetsima "Petro a ku ka vona, Hundzukani, kutani un'wana na un'wana hi vito ra Yesu eku khomeriwa swidyoho, kutani mi ta amukela nyiko wu nga Moya lowo kwetsima.'' Mintirho 2:38.
F. Hikwalaho ko yingisa mintila leyi nga vuriwa, ku tani a va ponisiwile, naswona va endle "ekklesia" kumbe kereke leyi tshembhisiweke hi Yesu eka buku ya Mateo 16:18.
5. Xana kereke leyi yo sungula yi endle yini endzhaku ka Ioko yi sungurile?
Hikwalaho ko xanisiwa kereke leyi a yi ri e Yerusalema yi vuye yi hangalaka etindzhawini leti a ti lawula hi mfumu wa va Rhoma, kambe va "yile kun'wana na kun'wana va dyondzisa rito ra Xikwembu." (Mintirho 8:1-4) Tikereke to tala ti vuye ti va kona e madorobeni ya kwale mfun'weni wa va-Rhoma. Leswi a swi endli wa hikwalaho ka migingi-riko ya muapostala Paul va van'wana. Matimu ya timhaka leti ya nga hlayiwa eka buku ya Mintirho.
6. Xana nhloko ya kereke - leyi nga le Bibeleni i mani ke?
Kriste hi yena nhloko ya kereke, endhawini yin'wana na yin'wana ni le ku suhi. Eka va-Efesa 1:22-33 hi kuma: "Kutani u vekile hinkwaswo, ehansi ka milenge ya yena, a tlhela an'wi veka ehenhla ka hinkwaswo ku va nhloko ya kereke, wu nga mmiri wa yena, ni ku hetiseka ka loyi a hetisekaku hinkwaswo eka hinkwavo." Kriste a nyikiwile "Matimba hinkwawo." Mateo 28:18. Eka hinkwaswo swa kereke a vekiwa emahlweni. (VaKolosa 1 :18)
7. Xana vanhu va switulu swa le henhla hi vahi eka kereke ya le Bibeleni?
A. Eku sunguleni akuri na va kulumba va ntlhanu ku nga, vaprofeta, machumayeri, valanguteri, na va diyakoni, na va apostola. Va-Efesa 4:11. "Kutani wa hari yena la nyikele van'wana va va apostola van'wana vaprofeta, van'wana vavuri va evangeli, van'wana varisi na vadyondzisi." Eka va-Filipia 1:1 ku vuriwile hi hofisi ya mudiyakoni. Leswi swi tlhela swi kumeka na kambe eka 1 Timoteo 3:3-13.
B. Va apostola na vaprofeta, a vari va xinkarhana xitsanani. Ntiyiso lowu wu ve kona hi kwala ho ka swilo leswi mbirhi. Ku nga (1) Hikwalaho ka ntokoto wa vona. Vaapostola: Mintirho 1:22-23; Luka 16:13, vaprofeta; 1 VaKorinto 12:10. (2) Hikwalaho ka mintirho ya lehofisini. Vaapostola: Luka 24:46-48. Mintirho 1:8,22b. Mateo 16:19. Mateo 18:18. Vaprofeta: 1 VaKorinto 14:29-33. Va-Efesa 3:5. 1 VaKorinto 13:8-10.
C. Tihofisi tinharhu ta vavuri Evangeli, vakulukumba, na va diyakoni hi tona tihofisi leti a ti ri nkarhi hinkwawo ekevekeni leyi nga eBibeleni. Leti hi tona tihofisi leti Xikwembu xi tinyikeke keveke leswaku ti va tona makomba ndlela. Xikwembu a xi tshikangi ku lawula kereke ya yena na vutlharhi bya munhu, kambe u hi nyike pulani hi rito ra yena ekantirho wun'wana na wun'wana lowu wa kahle. 2 Timoteo 3:16-17. Tsundzuka: Rito "bishop" na ra nkulukumba ya le ka xiyimo xin'we. Languta Tito 1:5-7 na Mintirho 20:17-18. Tiva: Ntirho wa mufundhisi a wu tirha hi nkulunkumba eka kereke yo sungula.
8. Xana hi wihi mfumo lowu kereke ya le Bibeleni yi wu tirhiseke?
Mfumu wa lavele eka kereke, kambe wu fanele wu lawuriwa hi vakulukumba ku enlelaku sivela Madzola nga. Kereke yi pfuniwa loko yi hlaseriwa kumbe ku tluleriwa hi swin'wana; handle ka swona nawu wa vakulukumba wu fanele ku fuma kereke, magoza ya vona ya fanele ku lawuriwa hi nhloko ya kereke, ku nga Yesu Kriste. Hlaya hi vukheta matsalwa lama: Mintirho 6:1-6; 13:1-3; 1 VaKorinto 5:4-5; 2 VaKoronto 8:19; Mintirho 11:30; 20:17; 21:17-18.
9. Kereke ya le Bibeleni a yi khongerisa ku yini xana?
A va ya emahlweni va hiteka eka "tidyondzo ta vaapostola, eka ku hlangana, ni le ku phemeni ka xinkwa, na le mikhongelweni." Mintirho 2:42. Na ku vulavurisana hi tipisalema na hi tinsimu xikan'we na hi tinsimu ta moya, ku yimbelela na ku yimbelela hi timbilu eka Xikwembu. Va-Efesa 5:19; Va-Kolosa 3:16, tananisa na leti kumekaku eka Mintirho 20:7, na le ka Va-Heberu 10:25.
10. Mhaka ya vun'we a a yi fambisa ku yini eka kereke ya le Bibeleni ke?
Ko va na kereke "yin'we" leyi nga hlamuseriwa eka testamente leyintshwa. Vun'we bya yona byi nga vonaka hiku languta leswi landzelaku:
Yi vuriwa Mmiri wun'we. Va-Efesa 1:22-23, 1 Va koronto 12:13;
Yi vuriwa nyimpfu yin'we. Yohane 10:16.
Ku vuriwile hi leswaku "mfumu" i mfumu wun'we. Mateo 16: 19.
Yi vuriwa "ndlela"; ndlela yinwe. Mintirho 9:2.
Yi vuriwa "miako ya Xikwembu" miako yin'we. 1 VaKorinto 3:9.
Yi vuriwa "yindlu ya moya," yindlu yin'we. 1 Petro 2:5.
Yi vuriwa "kereke ya mina," kereke yin'we. Mateo 16:18.
Ku avana ka mmiri lowu ku yirisiwile, 1 VaKorinto 1:10-13; Va-Roma 16:17-18.
11. Hi wahi mavito lama a ma tirhisiwa eka vanhu ni le ka kereke?
A. Kuna mavito yo hambana lama a ma nyikiwe vanhu lava a vari vaKreste, rin'wana na rin'wana a ri ri na nhlamuselo ya rona. Tin'wana ta tinhlamusela ta wona hi leti: "Vadyondzisiwa" (Mintirho 6:1) leswi vulaku vadyondzi; "Vakwetsimi" (Mintirho 9:13) leswi vulaka mahanyelo ya muKriste: "Vamakerhu" (Mintirho 6:3) leswi vula ka vuxaka bya vapfumeri: "VaKriste.'' (Mintirho 11:26) i leswi swi hi kombaku, leswaku hi un'wana wa Kriste.
B. Ka hari na mavito lama a ya vula vanhu hi mintlawa: "kereke" (Mintirho 9:31) "kereke ya Xikwembu" (1 VaKorinto 1:2) "kereke ya Mativula" (Va-Heberu 12:27) "Mmiri wa Kriste" (Va-Roma 16:16), "Kereke ya vakwetsimi" (1 VaKorinto 14:33). Tiva: Mavito lawa i yo kwetsima naswona ya fambisa hi Moya towo kwetsima. Kutani, lava lavaku ku yingisa Xikwembu, ku ta tirhi siwa lava lavaku ku yingisa Xikwembu, ku ta tirhi siwa mavito lama hi nga mavula lama a ma nyikiwe vanhu kumbe kereke.
12. Xana ku tshemba kumbe nkomiso wa kereke nga eBibeleni hi kwihi?
Kutani hi leswi rito "nkomiso" ri vulaku ku komisa, "ndza tshemba," kutani hi leswi ku tshemba loku ku kongomisiweke eka ku ponisiwa, nkomiso wa testamente leyintshwa a wu kumiwangi hi Xivumbeko xa Marito, kambe eka Munhu, Munhu loyi i Yesu Kriste. "A ku na ku ponisiwa ko huma kun'wana." Mintirho 4:12. Languta na le ka 2 Timoteo 1 :12. Loko munhu a lava ku ponisiwa, a nga kalangi a byeriwa leswaku a va na ku tshemba eka swilo swa vanhu. U byeriwe leswa ku ku ponisiwa ku kumiwa eka Kriste. Mintirho 16:31. U vuye a byeriwa leswaku a nga ta njhani eka Kriste ku ta kuma ku ponisiwa. Mintirho 2:37-38; va-Galatiya 3:27; va-Roma 6:1-4.
13. Xana kereke ya le Bibeleni a yi tshama yi ri karhi yi tsundzuka yini?
A. Siku ra Hosi, ku nga siku ro sungula ra vhiki. Leri i siku leri Kriste a ri vekeke eka ku pfuka ka yena.(Luka 24:1-2; Yohane 20:26) Leswi kereke yi ngu hlanganisa swona yi khongela Xikwembu hi Kriste. Mintirho 20:7, Nhlavutelo 1 :10; Mintirho 2:42. (Siku ra Pentekosta ari ri siku ro sungula ra vhiki)
B. Xilalelo. Mhaica leyi yi tumbuluxe hi Yesu (Luka 22:19); leswaku vana va Xikwembu hinkwavo va hoxa xandla eka mhaka leyi. (1 VaKorinto 10:16-17). Swi nyikiwile tani hi xifsniso xa vun'we bya vana va Xikwembu, (1 VaKorinto 10:17), ku komba rifu ra Hosi (1 VaKorinto 11:26) tani hi ku nyika vutomi eka vaKriste. (Yohane 6:53-58; 1 VaKorinto 11:30).
14. Hi kwihi ku tikhoma lo ku kumekaku eBibelini?
Nawu wa pfumela ntsena na swona mhaka leyi yi tikombile yi endla hi vanhu lava sweswi va kumekaku eka testamente leyintshwa, a vanyikiwa hi Moya lowokwetsima ku ta eka vaapostola, kereke a yi lawuriwa hi marito ya Hosi lama ma vuriwaku leswaku ya hetisekile eka hina "swiringanile eka ntirho wun'wana na wun’wana lowu nene," 2 Timoteo 3:16-17. 2 Petro 1:3. Mfambiselo ya Xikwembu eka kereke a ya
lulamile ya tihela ya hetiseka.
15. Xana kereke ya le Bibeleni a yi swi farnbisa ku yini swa timali?
Hi vukhume na minyikelo ya vana va Xikwembu.
A. Vukhume i makungu ya Xikwembu ku seketela ntirho wa xona. 1 VaKorinto 9:13-14. "Xana a mi swi tivi leswaku lava tirhaka leswo kwetsima va dya swo kwetsima, ni leswaku lava tirhaka altarini, va dya aftarini xana?" Loku i ku vulavula ka muprista wa le ka Testamente ya khale loyi a nga a tirha etempeleni emahlweni ka tempele. Paul a ku va ta dya entirhiweni wa vona, ku dya loku a va nyikiwa kona hi vanhu hi xivumbeko xa VUKHUME NA MINYIKELO. Paul u tirhisa dyondzo leyi eka vafundhisi va mahungu lamanene, kutani a vula aku, "kutani-ke (kumbe hi mukhuva wa lowe) Hosi yi endle (kumbe nawu) leswaku evangeli ya fanele ku hanya hi evangeli."
B. Malakiya wa hi hlevela hi ta khombo leri nga hi humelelaku loko hi nga tshembeki eka Xikwembu - Malakiya 3:3-10. Yesu u vurile hi ta vukhume - Mateo 23:23.
C. Yesu u tlakusa hinkwaswo swa nkoka leswi kumekaku eka Testamente leyi ya khale. A nga swi eyisi swilo swa nkonka. Mateo 5:20-22; 27-28; 43-44. Kutani vukhume byi fanele byi va vukhume hi BYOXE.
16. Xana xikongomelo xa kereke eBibeleni hi xihi?
A. Ku dyondzisa evangeli. Mark 16:15; Mintiro 8:4. Leswi a swi dyondzisa hi va vuri va evangeli na vanhu van'wana lava a vari va Kriste hi miti na swi mitani. Mintirho 20:20; 5:42; 11 :12-15.
B. Ku endla va dyondzisiwa. Mateo 28:19a Lava i va vanuna ni va-vasati lava nga endlaka "vadyondzi va Yesu."
C. Ku khuvula vanhu lava swi nga ta emiehleketweni ya vona leswaku va lava ku ponisiwa leswaku va languta eka Yesu muponisi wa vona. Mateo 28:19b.
D. Ku dyondzisa vanhu marito lava. "Vutomi hinkwabyo hi marito lawa." Mintirho 5:20; Mateo 28:20.
E. Vanhu lava a va fanele va hlangana etikerekeni; naswona va fanele va tinyiketa ku va lavo tshembheka eka ku tifambisa, ku pfuniwa, ku engetela ku pfuna eka ku kurisa tikereke. 2 Timoteo 2:2; Mintifio 13:1-4.
Tuesday, April 29, 2008
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
No comments:
Post a Comment