Saturday, May 3, 2008

LISONTFO EBHAYIBHELINI

0934 - Siswati

1. Ingabe lesisho lesitsi lisontfo njengaloku Kuchaziwe eBhayibhelini, ingabe yini inchazelo lokungiyo.

A. Macondzana neligama lesiGriki "ekklesia", ngesiNgisi silihumusha ngekutsi "libandla", lichaza "Inhlangano lebumbene".

B. Lisetjentiswa ngetindlela letinengi te kugcwaliseke nobe ngabe nguyiphi inhlanganyelo lebumbene nobe ngayiphi inhloso. Loku kubonakaliswe encwadzini yeMisebenti 19:23-41. "Iekklesia" isetjentiswe tikhatsi letintsatfu, kanye evesini laka 32: "Labanye bamemeta lokunye nalabanye lokunye, ngobe libandla layalutela. Labanengi amange bati kutsi babutsene ngani. Kulesisisho sisitfola sifaniswa nelibandla lengcebo ebantfu bafaniswe nemsebenti. Buka livesi laka 25. Futsi kusetjentisiwe evesini laka 39: "Kepha ana nifuna lokutsite etukwaloko, kuyalungiswa elibandleni lelimisiwe." Lapha lichazwa njengekwemtsetfo wesiGriki. Kusetjentiswa kwesitsatfu kutfolakala evesini laka 41: "Sakushilo loko, walimukisa libandla." Loku kuyatsintsana nelibandla njengaloku kushiwo kuvesi 32. Kusetjentiswa lokugcwele kuyatfolakala kuMisebenti 7:38. "Nguye loyo lowabe aselibandleni ehlane kanye nengelosi leyakhuluma naye entsabeni yaseSinayi kanye nabobabe, nalowemukel'emavi ekuphila, te aninike wona." Lapha-ke kutsintsa libandla lebantfwana baka-Israyeli, lababitwa nguNkhulunkhulu eveni laseGibhite.

C. Jesu utsatsa lesisisho sonkhe usihlanganisa nelicembu nobe libandla, lalibita ngekutsi libandla lakhe. Loku kutfolakala kuMatewu 16:18. "Etukwelidvwala leli, ngiyolakha libandla lami." Wabe acondze kwekutsi "Ngiyolikhetsa lami libandla."

2. Ngubobani emalungu elibandla ebhayibhelini?

Bonkhe bantfu labasindzisiwe. Lusindziso nebulungu belisontfo kusho intfo yinye eBhayibhelini. Loku sikutfola kuliciniso ana sifundza Imisebenti 2:47 ... "Bemduvmisa Nkhulunkhulu, batsandzeka kubantfu bonkhe. Inkhosi yenetela elibandleni imihla ngemihla labasindzisiwe." Siyabona kwekutsi sikhatsi sinye, bantfu basindziswa, iNkhosi yandzisa ngabo lisontfo layo. Imibhalo itsi ebantfu bebasindziswa malanga onkhe, kanjalo nebantfu bebangeteka esontfweni leNkhosi. Catsanisa Imisebenti 5:14 nebase-Efesu 1:22-23 lapho liciniso lelifanako liniketiwe.

3. Ngubobani emalunga ekucala elisontfo elibhayibhelini?

Imphendvulo lecondzile kumele ibeyintfo yinye, lokungukutsi "labobantfu labasindziswa kucala." Encwadzini yemisebenti, esahlukweni sesibili sinesibonelo semuntfu wekucala lowasindziswa ngengati yaKrestu etonweni takhe. (Imisebenti 2:14-47). Ngulapho-ke Krestu abita khona libandla lekucala, lelamiswa yimiphefumulo letinkhulungwane letintsatfu. Bonkhe labantfu "babitwa" nguKrestu njengaloku wabe akhulumile ngelivangeli lelashunyayelwa ngebaPostoli. Lababantfu lababitwa "Kwabe kulibandla lakhe," nobe lisontfo lakhe, ngemcondvo locinisekisiwe njengaloku batsengwa ngengati yakhe leyabe kumele iphalale emalangeni lambalwa nje. Akekho namunye lowabe angaba semcondvweni welivi leNkhosi emvakwalesisi khatsi, ngobe kutsengwa kwakhe kwabe kungakafezeki kwadzimate kwafezeka esiphambanweni saseKhalivari.

Phendvula umbuto ngalokucondzile:

Ngubani lowamisa lisontfo njengaloku Jesu atsembisa?

Imphendvulo: NgemaKrestu.

Yini leyabenta babengemaKrestu?

Imphendvulo: Livangeli. KubaseRoma 1:16: "Ngobe anginamahloni ngelivangeli, ngobe lingemandla aNkhulunkhulu, kube yinsindziso kuloyo naloyo lokholwako. 1 baseKorinte 15:1-2. "Kepha ngiyanikhumbuta bazalwane livangeli lenganishumayela lona nenalemukela nalenime kulo, nenasindziswa ngalo."

Yini imbuyiselo legcina umphefumulo kulelivangeli nobe "tindzaba letinhle"?

Imphendvulo: Kufa, kungcwatjwa nekuvuka kwaKrestu. 1 BaseKorinte 15:3-4.

"Ngobe kwekucala nganinika loko lengakwemukela nami kwekutsi Krestu wafa ngesimanga setono tetfu njengakwemibhalo, nekutsi wembelwa, nekutsi wavuswa kulabafile ngelilanga lesitsatfu njengakwemibhalo."

Pho wonke lawamaphuzu ashunyayelwa nini?

Imphendvulo: Ngelilanga lePentekosi edolobheni laseJerusalema, kusele emalanga langemashumi lasihlanu embikwekutsi bafeze. Fundza Imisebenti sahluko sesibili.

Babayini laba labatinkhulungwane letintsatfu kulonambiko?

Imphendvulo: NgemaKrestu ekucala eveni.

Ngekuhlangana njengenhlangano, ingabe lawamaKrestu ahloseni ngaloko?

Imphendvulo: Lisontfo lelo Jesu atsembisa ngalo kuMatewu 16:18.

4. Kwabe kuyini leyabe idzingekile ekubeni usindziswe nobe te kuvikeleke bulungu esontfweni lasebhayibhelini?

A. Baliva livangeli. Imisebenti 2:14-37: "Baliva nini-ke livangeli ..."

B. Bakholelwa elivangelini. Imisebenti 2:37: "Bahlabeka enhlitiyweni."

C. Bafundziswa kwekutsi bavume tono. Imisebenti 2:38: "Kuphendvuka."

D. Wonke emakholwa bekumele avume kukholwa kwabo. KubaseRoma 10:9-10: "Ngobe uma uvuma ngemlomo, ukholwa ngenhlitiyo ekulungeni, kepha ngemlomo uyavuma kube ngukusindziswa."

E. Batjelwa kwekutsi babhapathiswe te batsetselelwe tono batfole sipho saMoya loyiNgcwele. "Petro wase utsi kubo, Phendvukani, nguloyo naloyo abhapathizwe egameni laJesu Krestu kuko kutsetselelwa kwetono tenu, khona niyokwemukeliswa siphiwo saMoya loNgcwele." Imisebenti 2:38.

F. Etukwekubeketela etinyatselweni lesetibekiwe, njengaloku sebasindzisiwe, bendzawonye benta libandla leli Jesu atsembisa ngalo encwadzini yaMatewu 16:18.

5. Nguyiphi imphumelelo lena leyentiwe lisontfo ebhayibhelini lelandzela indzabuko yalo?

Ngokusho kwemibhalo lisontfo eJerusalema labekwa ngetindlela letehlukene ngesikhatsi seMbuso wesiRoma, kepha "bahamba bashumayela yonke indzawo." (Imisebenti 8:1-4). Emabandla asungulwa kulolonkhe laseRoma. Loku kwabe kugcwaliswa ngemitamo yetitfunywa telivangeli, teMpostoli Pawuli nalabanye. Umlandvo ngemphumelelo yaloku ingafundvwa encwadzini yeMisebenti.

6. Ngubani inhloko yelibandla ebhayibhelini?

Krestu nguye inhloko yelibandla ngale nangala. Kubase-Efesu 1:22-23. Sifundza kutsi: "Wakubeka konkhe ngephasi kwetinyawo takhe, wamisa abeyinhloko etulu kwako konke kulo libandla, lokungalo lingumtimba wakhe, kugcwala kwakhe logcwalisa konkhe kubo bonkhe." Krestu waniketa "onkhe emandla." Matewu 28:18. Kuto tonkhe tintfo telisontfo "uniketwe buzibulo." Kolose 1:18.

7. Ngubobani tikhulu telibandla ebhayibhelini?

A. Ngokwesidalo kunetihlalo letisihlanu: ebapostoli, ebaprofethi, ebavangeli, emagosa nebadikoni. Kubase-Efesu 4:11. "Nguye futsi lowanika labanye kwekutsi babengebapostoli, labanye ngebaprofethi, labanye ngebavangeli, labanye ngabelusi nebafundzisi." KubaseFilipu 1:1 sichazelwe ngelihhovisi lemdikoni. Loku kuyatfolakalal futsi ku 1 Thimothi 3:3-13.

B. Tihlalo tekucala letimbili, tebupostoli nebuprofeti, bekutihlalo tesikhashane nje. Besewungekho umsebenti wato ngalesikhatsi umsebenti wato sewufeziwe.

Leliciniso lelamiswa etisekelweni letimbili: (1) Elwatini letiphatsi-mandla. Ebapostoli: Imisebenti 2:22-23. Luka 6:13. Ebaprofethi: 1 Korinte 12:10. (2) Emsebentini wetiphatsi-mandla. Ebapostoli: Luka 24:46-48. Imisebenti 1:8,22. Matewu 16:19. Matewu 18:18. Ebaphrofethi: 1 Korinte 14:29-33. Efesu 3:5. 1 Korinte 13:8-10.

C. Letinye tikhundla letintsatfu elivangelini, ebugoseni nasebudikoneni kungubufundisi lobugcwele lobunikiwe tiphatsi-mandla telisontfo laseBhayibhelini. Kunaletinye tikhundla leti Nkhulunkhulu latinike kwekutsi tihanjiswe ngemtsetfo welisontfo. Nkhulunkulu amange ashiye kuphatfwa kwelisontfo lakhe ekuhlakanipheni nasekwatini kwemuntfu, kepha washiya kitsi emasu akhe ngelivi lakhe lelisiphelelisako emsebentini wakhe lomuhle. 2 Timotewu 3:16-17. Caphelisisa: Sisho lesitsi "umbishobhi" "neligosa" kuwela esikhundleni sinye. Buka ku Titu 1:5-7 naseMisebenti 20:17-18. Caphelisisa futsi: umsebenti wemfundisi wabe nawo wentiwa ligosa emasontfweni akucala.

8. Ingabe lisontfo lisebenta ngephasi kwamuphi hulumende na?

Hulumende walo kuyatiwa kwekutsi kuhlanganyela, kepha ngemitsetfo yemagosa te kuvimbeleke kudideka. Inhlangano ingahlangana ana kunentfo letsite lebalulekile, lokukanye umtsetfo wemagosa ungasetjentiswa te kubuswe umtimba, sincumo sabo singacondziswa yinhloko yelibandla, Jesu Krestu. Fundzisisa ngekucophelela lena mibhalo lelandzelako: Imisebenti 6:1-6; 13:1-3; 1 Korinte 5:4-5; 2 Korinte 8:19; Imsebenti 11:30; 20:17; 21:17-18.

9. Liwubonakalisa njani lisontfo umsebenti walo ebhayibhelini?

Ngekuchubekela ngalokugcwele "Bacinisela njalo esifundzisweni sebapostoli, nasekuhlanganeni, nasekuhlephuleni sinkhwa, nasemikhulekweni." Imisebenti 2:42. Ngekutsi lomunye akhulume kulomunye ngemahubo, ngemaculo, kanye nangemaculo akamoya, kuhlatjelelwe te kufezeke lisu lemculo etinhlitiyweni tabo eNkhosini. Kubase-Efesu 5:19; Kolose 3:16 bese catsanisa Imisebenti 20:7 neMaheberu 10:25.

10. Kutsiwani ngebunye belisontfo eBhayibheli?

Kuphela kunelisontfo "linye" lelichaziwe ku Testamente leliSha. Bunye balo bungagcinwa ngalawa magama lalandzelako lachazwako:

Bubekwa njengemtimba Munye. Kubase-Efesu 1:22-23, 1 Korinte 12:13.

Bubitwa njengemhlambi Munye. Johane 10:16.

Bukhuluma njenge "Bukhosi" bukhosi Bunye. Matewu 16:19.

Bubitwa "njengendlela", indlela Yinye. Imisebenti 9:2.

Bubitwa "njengesakhiwo", saNkhulunkhulu, sakhiwo Sinye. 1 Korinte 3:9.

Bubitwa "njengendlu" yakamoya, indlu Yinye. 1 Petru 2:5.

Bubitwa "njengelisontfo" lisontfo Linye. Matewu 16:18.

Nobe ngukuphi kwehlukana kwemtimba lokuyobakhona kwajeziswa kwalungiswa. 1 BaseKorinte 1:10-13, Roma 16:17-18.

11. Ngumaphi emabito labe anikwe kumuntfu ngamunye nasesontfweni.

A. Kwabe kunemagama lahlukahlukene lanikiwe kumaKrestu ngalinye, ngulelo linenchazelo yalo. Nawa lamanye awo: "Ebafundi" (Imisebenti 6:1) lichaza kutsi "ebafundzi", "Bantfu labangcwele" (Imisebenti 9:13) lesingasho kwekutsi ngumlingiswa longuMkrestu: "Labanemoya" (Imisebenti 6:3) Lesingatsi ngako ngukuhlobana kwemakholwa lahlangana ngabo. "EmaKrestu" (Imisebenti 11:26), lekukhomba bunikati bentfo, lokungukutsi "ngokukaKrestu."

B. Kunalamanye emagama labekiwe kulelicoco lemtimba nobe lisontfo. Nawa lamanye awo:

"Lisontfo" (Imisebenti 9:31) "Lisontfo laNkhulunkhulu" (1 Korinte 1:2)

"Lisontfo lemazibulo" (Heberu 12:23) "Umtimba waKrestu" (1 Korinte 12:27),

"Emasontfo aKrestu" (Roma 16:16), "Lisontfo lalabatiphetse kahle" (1 Korinte 14:33).

Caphela: Lawamagama wonke aniketwe ngephasi kwekuyalelwa ngumoya longcwele. Ngako-ke, labo labafuna kuhlonipha Nkhulunkhulu, sitawusebentisa emagama lasinikile ngalesikhatsi asehlisela esontfweni.

12. Siyini sivumo selukholo eBhayibhelini?

Njengaloku leligama "sivumo selukholo" lisho kulungile, "Ngiyakholwa", njengaloku lukholo lincike ncamashi elusindzisweni, sivumo selukholo leTestamente leliSha amange sifumaneke emagameni alo, kodvwa kwatfolakala kumuntfu, umuntfu longuJesu Krestu. "Ayikho insindziso ngalomunye." Imisebenti 4:12. Fundza ku 2 Timotewu 1:12. Ana umuntfu afuna kusindziswa, akumele atinikele kumuntfu. Watjelwa kwekutsi lusindziso lungatfolakala kuKrestu. Imisebenti 16:31. Watjelwa-ke kutsi angangenanjani elusindzisweni lwaKrestu. Imisebenti 2:37-38, Galayjiya 3:27, Roma 6:1-4.

13. Ngutiphi tikhumbuto telisontfo letiseBhayibheli?

A. Lilanga leNkhosi, lilanga lekucala evikini. Lilanga leli lelakhetfwa nguKrestu ngalelilanga lavuka ngalo. (Luka 24:1-2; Johane 20:26) te lisontfo likwati kwenta timvuselelo taNkhulunkhulu ngaKrestu. Imisebenti 20:7; Isambulo 1:10; Imisebenti 2:42. (Lilanga lePentekoste nalo labe liselangeni lekucala evikini.)

B. Sidlo SeNkhosi. Leli litiko lasungulwa nguJesu (Luka 22:19), te lilandzelwe ngibo bonke bantfwana Bakhe. (1 Korinte 10:16-17). Saniketwa njengesitfombe sebunye kubantfu baNkhulunkhulu, (1 Korinte 10:17), kuchaza ngesimemetelo sekufa kweNkhosi (1 Korinte 11:26) futsi kuchaza sicinisekiso ngemphilo yebuKrestu. (Johane 6:53-58; 1 Korinte 11:30).

14. Nguyiphi imfundziso letfolakala eBhayibhelini?

Kuphela umtsetfo wekukholwa nekwenta wabe utfolakala emagameni njengaloku avelile kuTestamente lelisha, nekutsi abe anikiwe ngeMoya loNgcwele ngebaPostoli. Lisontfo labe libuswa ngemavi eNkhosi lashiwo te kugcwaliseke tsine "sipheleliswe yonkhe imisebenti lemihle" 2 Timotewu 3:16-17. 2 Petru 1:3. Emasu aNkhulunkhulu te kuphatfwe lisontfo, abe aphelelisiwe angewekugcina.

15. Labe likhokhelwa njani na lisontfo kutetimali?

Ngekweshumi nangeminikelo yebantfwana baNkhulunkhulu.

A. Kweshumi kwabe kulisu laNkhulunkhulu te kondleke umsebenti wakhe. 1 Korinte 9:13-13. "Anati yini kwekutsi labaphetse imisebenti yelithempheli badla kwelithempheli nekutsi labakhonta ealtare bahlanganyela neli-altare na? Ngalokunjalo iNkhosi imisile kwekutsi labamemetela livangeli baphile ngelivangeli." Lapha kukhulunywa ngebapristi beliTestamente leliDzala lababe basebenta athemphelini nasealtari. Pawula utsi NINEKUHLANGANYELA emsebentini wabo, nekutsi kuhlanganyela loku kuniketwa kubo ngebantfu LABANIKELAKO NGEKWESHUMI NANGEMINIKELO. Nyalo Pawula usitjela kwekutsi lenamfundziso yendlulele kubefundisi belivangeli, futsi utsi, "Nobe kunjalo (ngalokufanako) ngabe iNkhosi yamisa umtsetfo (nobe yenta umtsetfo) ngekutsi kumenyetelwe livangeli te liphile livangeli."

B. Malaki ucwayisa ngengoti yekugebenga Nkhulunkhulu. Malaki 3:8-10. Jesu uyakuvusa kweshumi. Matewu 23:23.

C. Jesu uvusa bonkhe bungako beliTestamente leliDzala. Amange ehlise lizinga lakho. Matewu 5:20-22; 27-28; 43-44. Ngaloko-ke kweshumi kumele kube ngulokubekiwe.

16. Kwabe kuyini tinjongo telisontfo eBhayibhelini?

A. ushumayela livangeli. Marku 16:15. Imisebenti 8:4. Loku kwentiwa ngebavangeli nangemalungu lahlukene langemaKrestu ngalokugcwele nangekungena indlu nendlu. Imisebenti 20:20; 5:42; 11:12-15.

B. Te kwentiwe ebafundzi. Matewu 28:19. Loku kwabe kutawuba 'ngukuchumana nebantfu, ngemitsetfo yebufundzi kungukubenta "EBAFUNDZI BAJESU".

C. Te kubhapathiswe labo bantfu labaye bati ngekutsi kunesidzingo sekutsi basindziswe, futsi bambone Jesu njengemsindzisi. Matewu 28:20.

D. Te kufundziswe labo bantfu labafanako, "onkhe lawomavi alenamphilo." Imisebenti 5:20; Matewu 28:20.


E. Lababantfu bekumele babutsane ndzawonye babeyinhlangano, futsi batibophetelele ekutitfobeni nebantfu labakwatiko kutibusa bona, kutondla, nekutikhulisela emasontfo. 2 Timotewu 22:2; Imisebenti 13:1-4.

No comments: